«Ο ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΜΟΣ» Ιερομονάχου Γρηγορίου

Εκκλησιασμός ονομάζεται η σύναξη του λαού του Θεού, δηλαδή της Εκκλησίας, στον Ναό, όπου δοξολογεί τον Κύριο. Ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων γράφει ότι η Εκκλησία έλαβε το όνομα αυτό «επειδή προσκαλεί όλους μαζί τους πιστούς και τους συγκεντρώνει επί το αυτό» στο έργο της κοινής λατρείας και δοξολογίας του Θεού. ( Η λέξη εκκλησία παράγεται από το ρήμα εκκαλέω που σημαίνει προσκαλώ, συναθροίζω.)
Εκείνος που προσκαλεί δια της Εκκλησίας τους πιστούς είναι ο ίδιος ο Θεός. Στο βιβλίο του Δευτερονομίου γράφει ο Προφήτης Μωϋσής απευθυνόμενος προς τους Εβραίους: Ενθυμήθητε την ημέραν κατά την οποίαν ήσασταν όρθιοι στο Χωρήβ ενώπιον του Κυρίου και Θεού μας, διότι τότε είπε προς εμέ ο Κύριος Εκκλησίασον προς με τον λαόν και ακουσάτωσαν τα ρήματα μου. Ο Θεός δια του Προφήτου καλεί κοντά Του τον λαό. Στην εποχή της Χάριτος ο Χριστός είναι «ο αληθινός εκκλησιαστής ο τα εσκορπισμένα συνάγων εις εν πλήρωμα… εις ένα σύλλογον εκκλησιάζων».
Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης γράφει ότι οι πιστοί είναι ανάγκη να εκκλησιαζόμαστε «δια να παρηγορούμε την πείναν μας από την εν τη εκκλησία ευρισκομένην μυστικήν και αγίαν Τράπεζαν του Σώματος του Κυρίου και του θείου Λόγου. Και να ευχαριστούμε την δίψαν μας από το ζωήρρυτον Αίμα του Κυρίου και από τα νάματα της διδασκαλίας των θείων Γραφών, τα οποία αναβλύζουσι μέσα εις την του Χριστού Εκκλησίαν».
Είναι ακόμη ανάγκη να εκκλησιαζόμαστε διότι «η Εκκλησία είναι Κιβωτός. Καθώς λοιπόν εις τον καιρόν του κατακλυσμού όσοι άνθρωποι και όσα ζώα εμβήκαν μέσα εις την Κιβωτόν εγλύτωσαν από τον κατακλυσμον… έτσι και τώρα όσοι χριστιανοί πηγαίνουν εις την αγίαν Εκκλησίαν και εμβαίνουν εις αυτήν λυτρώνονται από τον νοητόν κατακλυσμον της αμαρτίας και των παθών».

Η Εκκλησία, συνεχίζει ο άγιος Νικόδημος, είναι μάνδρα πνευματική. «Όθεν καθώς όταν είναι τα πρόβατα έξω από την μάνδρα τους κινδυνεύουν και χάνονται, διότι ή λύκος αρπάζει αυτά ή τσάκαλος ή άλλα θηρία. Όσα δε πρόβατα είναι μέσα εις την μάνδραν, δεν έχουν κανένα κίνδυνον». Ο ιερός Χρυσόστομος λέει ότι «έξω από την Εκκλησίαν στέκεται ο διάβολος. Διότι δεν τολμά να μπει μέσα στην ιερή αυτή μάντρα. Διότι όπου ευρίσκεται η ποίμνη του Χριστού, δεν εμφανίζεται ο λύκος, αλλά επειδή φοβάται τον Ποιμένα, στέκεται έξω».

Ο Απόστολος Παύλος μας προτρέπει να μην αμελούμε τον εκκλησιασμό, διότι αυτός δυναμώνει τους δεσμούς της αγάπης μεταξύ των πιστών. Γράφει: Κατανοώμεν αλλήλους εις παροξυσμόν αγάπης και καλών έργων, μη εγκαταλείποντας την επισυναγωγήν εαυτών. Και ο ιερός Χρυσόστομος ερμηνεύει: Ο Απόστολος Παύλος τα γράφει αυτά διότι «γνωρίζει ότι πηγάζει μεγάλη δύναμη από την συναναστροφή και την συνάντηση των πιστών στον Ναό… Η σύναξη κάνει θερμότερη την μεταξύ των πιστών αγάπη και από την αγάπη προέρχονται όλα τα αγαθά… Δεν χρειάζεται να κοπιάζουμε, ούτε να ιδρώνουμε, εάν αγαπούμε ο ένας τον άλλο. Διότι η αγάπη είναι οδός που μόνη της οδηγεί στην αρετή».
Η μεγάλη ευλογία της επί το αυτό συναθροίσεως των πιστών στον Ναό είναι η αγάπη. Εάν δεν αγαπούμε τους αδελφούς μας και κάθε μέρα να βρισκόμαστε μαζί τους στον Ναό, οι προσευχές μας δεν είναι ευάρεστες στον Κύριο. Λέει ο ιερός Χρυσόστομος: «Πρέπει να είμαστε μαζί με τους αδελφούς μας στο ίδιο μέρος με τον σύνδεσμο της αγάπης… Και όπως τα σώματα μας είναι το ένα κοντά στο άλλο, έτσι πρέπει να συσφίγγονται και οι καρδιές μας». Ας φροντίζουμε, λέει ο άγιος Ιωάννης, «να συγκεντρωνόμαστε στις κοινές δεήσεις της εκκλησίας και να προσευχόμαστε ο ένας για τον άλλο. Διότι έτσι εκτελούμε εντολή του Θεού και ασκούμε και την αρετή της αγάπης. Όταν δε λέω αγάπη, εννοώ όλα τα αγαθά».
Η προσευχή είναι πνευματική θυγατέρα της αγάπης μας προς τον Κύριο και μητέρα της αγάπης μας προς τους αδελφούς. Η αδελφική αγάπη που γεννιέται από την κοινή προσευχή και λατρεία, δίνει δύναμη στην ικεσία μας. Ο ιερός Χρυσόστομος λέει ότι «όταν προσευχόμαστε ο καθένας χωριστά είμαστε ανίσχυροι, όταν όμως συγκεντρωθούμε όλοι μαζί, τότε γινόμαστε πιο δυνατοί και ικετεύουμε τον Θεό στηριζόμενοι στο πλήθος και την συμπαράσταση των πολλών… Τόσο μεγάλη είναι η δύναμη που έχει η ικεσία του πλήθους. Γι’ αυτό συγκεντρωνόμαστε όλοι μαζί εδώ στον Ναό για να ελκύσουμε σε μεγαλύτερο βαθμό την ευσπλαχνία του Θεού… Δεν τα λέω αυτά χωρίς λόγο… αλλά για να τρέχετε στις συναθροίσεις των πιστών στις εκκλησίες και να μην λέτε: Μα δεν μπορώ να προσευχηθώ στο σπίτι μου; Βεβαίως μπορείς να προσευχηθείς στο σπίτι. Η προσευχή όμως αυτή που γίνεται στο σπίτι μαζί με τα άλλα μέλη της οικογενείας σου δεν έχει τόση δύναμη, όση όταν ολόκληρο το εκκλησίασμα ομόψυχα απευθύνει με μία φωνή την ικεσία προς τον Θεό, ενώ είναι παρόντες οι ιερείς και ανεβάζουν προς τον Κύριο τις προσευχές όλου του λαού. Θέλεις να μάθεις, συνεχίζει ο άγιος Ιωάννης, πόση είναι η δύναμη της προσευχής που γίνεται στην εκκλησία; Κάποτε ο Απόστολος Πέτρος ήταν δεμένος μέσα στην φυλακή και ζωσμένος με αλυσίδες πολλές. Έγινε δε μακρά και θερμή προσευχή γι’ αυτόν από τους πιστούς και αμέσως ελευθερώθηκε από την φυλακή. Λοιπόν τι θα μπορούσε να είναι πιο δυνατό από την προσευχή που ωφέλησε τους στύλους και τα προπύργια της Εκκλησίας;»
Κατά τους χρόνους που ο ιερός Χρυσόστομος μιλούσε στον Ναό, πήγαιναν πολλοί και άκουγαν τον λόγο του και αμέσως μετά έφευγαν από τον Ναό χωρίς να παρακολουθήσουν την θεία Λειτουργία. Αυτό έθλιβε τον Άγιο, διότι ήταν απόδειξη ότι ο λόγος του δεν καρποφορούσε. Λέει σε μία ομιλία του: «Αυτό το πολυάριθμο πλήθος που συνωστίζεται τώρα εδώ και προσέχει με τόση προθυμία και ζήλο τα λεγόμενα μου, πολλές φορές αναζήτησα να το δω κατά την φρικωδέστατη ώρα της θείας Λειτουργίας και δεν μπόρεσα. Και αναστέναξα τότε βαριά διότι για μεν τον σύνδουλο, όταν ομιλεί, δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον και είναι μεγάλη η προθυμία και ο συνωστισμός του για να παραμείνει μέχρι το τέλος της ομιλίας, ενώ όταν πρόκειται να εμφανισθεί ο Χριστός κατά την ώρα του ιερού μυστηρίου της θείας Ευχαριστίας, ο Ναός αδειάζει και ερημώνεται… Και ποια είναι η ψυχρή δικαιολογία των πολλών; Μπορώ, λέει, να προσευχηθώ και στο σπίτι μου, ενώ. ομιλίες και διδασκαλίες δεν είναι δυνατόν να ακούσω εκεί. Απατάς τον εαυτό σου, άνθρωπε, λέει ο άγιος Ιωάννης. Βέβαια είναι δυνατόν να προσευχηθείς και στο σπίτι σου, είναι όμως αδύνατον να προσευχηθείς έτσι που προσεύχεσαι στον Ναό, όπου υπάρχει τόσο πλήθος πατέρων, όπου αναπέμπεται από όλους μαζί κοινή προσευχή στον Θεό. Παρακαλώντας μόνος σου τον Κύριο, δεν εισακούεσαι τόσο πολύ όσο όταν Τον παρακαλείς μαζί με τους αδελφούς σου. Διότι εδώ στην εκκλησία υπάρχει κάτι επιπλέον, δηλαδή η ομόνοια και η συμφωνία των πιστών, ο σύνδεσμος της αγάπης και οι ευχές των ιερέων. Γι’ αυτό ακριβώς προεξάρχουν οι ιερείς, ώστε οι ευχές του πλήθους που είναι ασθενέστερες, ένισχυόμενες με τις δυνατότερες ευχές των ιερέων, να ανεβούν μαζί με αυτές στον ουρανό».
Ο Χριστός μας μίλησε για την δύναμη των κοινών προσευχών της Εκκλησίας : Εάν δύο εξ υμών συμφωνήσωσιν επί της γης περί παντός πράγματος ου εάν αιτήσωνται, γεννήσεται αυτοίς παρά του Πατρός μου του εν ουρανοίς. Ου γάρ εισί δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το εμόν όνομα, εκεί ειμί εν μέσω αυτών. Όμως όπου βρίσκεται ο Χριστός «εκεί υπάρχει πολύ πλήθος. Όπου βρίσκεται ο Χριστός είναι ανάγκη να βρίσκονται και Άγγελοι, είναι ανάγκη να βρίσκονται και Αρχάγγελοι και οι άλλες Δυνάμεις». Όπου βρίσκεται ο Χριστός εκεί είναι ολόκληρος η Εκκλησία. Η παρουσία του Χριστού στις συνάξεις των πιστών αγιάζει τις κοινές τους προσευχές και μας βεβαιώνει ότι θα λάβουμε απάντηση στις ικεσίες μας.
Οι κοινές προσευχές των πιστών στον Ναό είναι η συνάντηση τους και η επικοινωνία τους με τον Χριστό. Και ο Χριστός είναι το άσμα που ψάλλουμε οι πιστοί: « Εν τη ομονοία υμών και συμφώνω αγάπη Ιησούς Χριστός άδεται». Από την σύναξη των πιστών προσφέρεται στον ουράνιο Πατέρα με μία φωνή «μία προσευχή, μία δέησις, εις νους, μία ελπίς εν αγάπη, εν χαρά τη αμώμω, ο εστιν Ιησούς Χριστός».